Đa là nhiều, tử là con, biến là cảm biến – tạm dịch “đôi mắt đa biến tử” là đôi mắt tích hợp từ nhiều mắt con.
Trong kỹ thuật, để đo đạc bề dày vật liệu hay kiểm tra khuyết tật bên trong của quá trình chế tạo, đúc, hàn ghép,… các nhà khoa học sử dụng công cụ siêu âm (Ultrasonic testing), tức người ta phát một sóng âm vào bên trong vật liệu, rồi phân tích sóng âm phản xạ lại, từ đó chẩn đoán chất lượng vật cần kiểm tra. Cách làm tương tự cũng được áp dụng trong lĩnh vực y tế, cụ thể là kỹ thuật siêu âm – đầu dò mà bác sĩ dùng để rà trên người bệnh nhân chính là đầu phát và thu sóng âm, còn chất dịch bôi lên người bệnh nhân là chất dẫn âm.
Giai đoạn đầu, kỹ thuật còn hạn chế nên trên mỗi đầu dò chỉ có một bộ phát âm và một bộ nhận âm, gọi là đơn biến tử. Sử dụng đầu dò này, bác sĩ/kỹ sư phải dịch chuyển đầu dò rất nhiều và đọc từng điểm, vì lẽ đó mà khả năng đọc được cũng như độ chính xác của kết quả rất thấp. Siêu âm gái xong đẻ ra trai, ngã ngửa.
Ngày nay, các nhà sản xuất đã tích hợp lên đầu dò hàng chục module phát sóng âm siêu nhỏ theo các hướng khác nhau và việc thu sóng âm cũng vậy, gọi là đầu dò đa biến tử. Thay vì phát một tia thì bây giờ các đầu dò phát – thu một chùm tia sóng âm. Nhờ đó mà các bạn đi siêu âm thấy rõ mồn một cháu bé đang mút ngón tay trong bụng mẹ.
Minh họa dễ hiểu là bạn mang vào căn phòng tối om một cái đèn pin và một cái đèn chiếu tia laser, rồi mở từng cái lên để soi. Nếu phải dùng cái đèn laser thì đúng là hết buổi bạn cũng chưa biết trong phòng có những gì. Còn đèn pin, bật lên một cái là thấy khá rõ ràng.
Thế nên, có người họ nhìn thoáng qua là biết tuyển hay không tuyển ứng viên, có người thì dùng nhiều phương pháp đến mấy, mất nhiều thời giờ để phỏng vấn đến mấy thì nhầm cũng hoàn nhầm. Có người nhìn màu da, nghe xong triệu chứng là đã khoanh vùng được bệnh, có người dùng 8 phương pháp, soi chiếu chụp,… vẫn cứ u u minh minh. Đôi mắt đa biến tử hay đơn biến tử khác nhau là vậy đó.
Tôi cho rằng, mắt người cũng giống như mắt kỹ thuật, đều sẽ được trang bị một “biến tử” sau mỗi lần trải nghiệm. Con đường trui rèn của bạn gặp bao nhiêu phong ba, bao nhiêu loại người, bạn quan sát được bao nhiêu câu chuyện thì đôi mắt của bạn sẽ có bấy nhiêu biến tử.
- Trải qua thời sinh viên đói kém, bài vở chất chồng, vừa làm thêm vừa học,… người ta mới có được biến tử sinh tồn.
- Trải qua những năm tháng yêu thương, rồi chia tay, mất mát, nhớ nhung, sầu muộn,… người ta có được biến tử ly biệt.
- Trải qua những năm tháng khởi nghiệp, thiếu thốn trăm bề, ngược xuôi khắp chốn, thất bại nối tiếp thất bại, bị ngược đãi, ruồng bỏ, hợp tan, chạm đáy cô đơn nơi vực sâu,… người ta có biến tử thấu cảm.
- Trải qua những năm tháng lăn lê bò trườn trong phòng Lab, tháo rồi siết từng con ốc, viết ra từng dòng code trên máy, vật lộn với biết bao mã lỗi,… người ta có biến tử của máy móc.
- Trải qua những lần đàm phán được ăn cả ngã về không, những cú xoay tiền để cứu biết bao con người giữa mùa Covid, những đêm trắng quyết định xử lý kỷ luật những nhân viên chủ chốt,… người ta mới có được biến tử thương trường.
Cứ thế, khi tích lũy đủ để có được đôi mắt “đa biến tử”, con người sẽ trở nên tinh tường, chỉ cần nhìn thoáng qua vấn đề là đã hiểu, từ đó đưa ra cách xử lý đúng đắn, khéo léo, hài hòa.
Không đau khổ lấy chi làm chất liệu
Không buồn thương sao biết chuyện con người
Không đói nghèo làm sao thi vị hóa
Không lang thang sao biết gió mưa nhiều
Không hổ thẹn sao biết đời vinh nhục
Không đau buồn sao biết nghĩa gian nan
Không yêu thương sao biết sầu ly biệt
Không hiếu thảo sao biết đạo làm người.
(Sưu tầm)