Trung bình, số người may mắn có tố chất làm chủ và được làm chủ chỉ dưới 10%, tức 90% còn lại đều phải đi làm thuê hoặc làm công cho ai đó. Phần lớn trong số đó lại không có nhiều cơ hội hay năng lực được chọn Sếp của mình.
Nếu Sếp trong tổ chức được ví như Vua một cõi thì các thành viên được xem là thần dân trong cõi đó. Sướng khổ, giàu nghèo, vui buồn… cũng từ tài năng, tâm tánh, quan điểm của vị Vua này mà ra cả.
Có Sếp không giỏi bán hàng, nên ưu tiên chào giá thấp, quyết tâm lấy công làm lời, thế là anh em cày đầu tắt mặt tối mà không thấy tiền đâu, anh em làm việc cho các vị Sếp này thì đúng là vất vả từ năm này qua năm khác. Trong một trường hợp khác, tôi đã từng gặp một người Sếp, rất giỏi bán hàng, luôn chọn đúng đối khách hàng sẵn sàng mua sản phẩm tốt giá cao, và anh ấy luôn được chọn, từ đó lính tráng cũng sạch sẽ, ấm áp hẳn.
Có một vị Sếp từng khoe với tôi theo cách đầy tự hào rằng “tôi luôn tuyển được người với mức lương chỉ bằng 60-70% thị trường”, tôi thấy quan điểm trả lương ngay từ đầu như này thường đi liền với “động viên” + “niềm tin” cơ hội mù mờ, chứ bản chất thì với mức chi phí của Sài Gòn, người có thu nhập cao thì giờ chỉ đủ để sống ở mức căn bản. Hầu hết những người có năng lực thì có thể cống hiến nhiều hơn, thay vì làm 10, họ làm 15-20, nhưng bắt họ phải thắt lưng bóp bụng, giảm chất lượng sống của bản thân và gia đình để vì công ty thì sẽ khó bền.
“Có thực mới vực được đạo”, nên nếu có giúp nhau, hỗ trợ nhau, hy sinh cho nhau thì cũng chỉ nên áp dụng trong một thời gian ngắn, hoặc trong nhóm thành viên sáng lập, công thần mà thôi, đừng để lâu dần thành lợi dụng, lừa nhau sẽ dở. Nghèo khổ mà vui thường cũng có nhưng rất hiếm, doanh nghiệp cũng vậy.
Trong một trường hợp khác, tôi cũng từng biết một người Sếp có quan điểm rất rõ ràng “Chưa biết người mới có hội nhập được với môi trường, văn hóa công ty hay không, nhưng nguyên tắc thu nhập thì phải cao hơn hoặc bằng chỗ làm trước”. Có lần tôi ngồi chuyện trò với anh, ngoài những áp lực kinh doanh, anh cứ suốt ngày tâm tư chuyện cuộc sống, chuyện chỗ ăn chỗ ở của nhân viên, cả cái ăn cái học của con cái họ.
Đời người làm công, nếu chọn được người Sếp vừa giỏi “Điều hành” vừa biết “Để tâm” thì không còn gì may mắn hơn các bạn à.
Đúc rút kinh nghiệm từ bản thân, cả một hành trình làm lính lát có, làm lính ruột có, làm chủ có, làm trợ lý của chủ có, cùng với việc tham gia “đa hệ” trong các cộng động những người chủ, mình xin chia sẻ với các bạn trẻ “Lựa chọn quan trọng hơn nỗ lực”. Lựa chọn sai thì có nỗ lực mấy thì kết quả cũng chẳng khá hơn bao nhiêu. Lựa chọn đúng thì Sếp cũng chính là người thầy, dẫn dắt bạn phát triển và thành công. Nhưng làm thế nào để có được năng lực Lựa chọn lại là một chuyện khác. May mắn? Chắc cũng có nhưng thực sự không nhiều.
Trước khi mình có quyền chọn Sếp thì mình phải làm sao để các Sếp luôn chọn mình trước đã.